مقاوم سازی و بهسازی لرزه ای سازه ها در کشورهای لرزه خیزی مانند کشور ایران امری مهم و اجتناب ناپذیر است. FRP فناوری نوینی است که استفاده از آن به منظور تقویت، ترمیم، بهسازی و مقاوم سازی سازه ها متداول شده است.مصالح FRP به دلیل مقاومت مناسب در برابر خوردگی، سادگی اجرا در محل نصب و سبکی مورد توجه قرار گرفته اند. نیاز به افزایش عمر و ارتقای اساسی زیرساخت ها از جمله دلایل رشد استفاده از کامپوزیت های پلیمری در بهسازی سازه های بتن آرمه است. ضخامت اندک ورق های پلیمری و عدم افزایش ابعاد اعضای سازه ای حین مقاوم سازی از ویژگی های قابل توجه FRP است.
دلایل استفاده روز افزون از FRP در پروژه مقاوم سازی را می‌توان به صورت زیر لیست کرد:
- افزایش تولید، تامین و توزیع وسیع که باعث کاهش قیمت FRP و خرید و فروش FRP شده است.
- بهبود خصوصیات الیاف و رزین مصالح FRP در سال های اخیر، سبب بکارگیری آن در اکثر پروژه مقاوم سازی شده است.
- خواص ضد خورندگی مواد FRP در کنار مقاومت مکانیکی بالا سبب شده است که دو مقوله مقاوم سازی تقویت سازه و پوشش ضد خوردگی در سازه ی بتنی، فولادی، پل، لوله، مخازن و تاسیسات پتروشیمی و صنعتی، به صورت همزمان با صرفه جویی در زمان و هزینه صورت گیرد.
- استفاده از FRP در تقویت سازه بتنی، ارزان تر از تخریب اجزای سازه بتن آرمه و مقاوم سازی با روش سنتی شده است.
- روش تولید اصلاح شده کامپوزیت FRP، منجر به تولید محصولاتی با خواص مقاومتی و مشخصات فنی بالاتر و کاهش قیمت FRP تولید شده است.
- بهینه کردن ترکیب فیبر اف آر پی با ماتریس چسب اف ار پی (رزین اپوکسی FRP) برای سازگاری مناسب تر با یکدیگر در سیستم FRP در عملیات بازسازی و تقویت سازه امکان پذیر شده است.
مزایای سیستم FRP در مقاوم سازی
مزیت مصالح FRP در ترمیم و تقویت سازه نسبت به روش مقاوم سازی سنتی عبارتند از:
- وزن مصالح FRP بسیار ناچیز است که یکی از اهداف تقویت و مقاوم سازی سازه می باشد. با اینکه FRP ها نسبت به فولاد و بتن بسیار سبک تر هستند ولی دلیل اصلی کاربرد آنها در مقاوم سازی سازه بدلیل عوامل زیر است.
- ضخامت کم لایه های FRP (در حد میلی‌متر)، باعث می‌گردد تا استفاده از آنها در مقاوم سازی سازه، اضافه فضا نداشته باشد.
- استفاده از FRP برای تقویت و مقاوم سازی ساختمان نیاز به زمان زیادی ندارد و اعضای مقاوم سازی شده در زمان بسیار کوتاهی آماده سرویس دهی می شوند.
- FRP مقاومت بالایی در مقابل خوردگی دارد. این امر سبب می‌گردد تا علاوه بر مقاوم سازی سازه بدلیل خواص نفوذ ناپذیری بالا اعضای سازه ای را از عوامل خورنده محافظت کند و نیاز به تعمیرات دوره ای را حذف کند.
- توانمندی بالای مصالح FRP در محاسبات فنی و طراحی (سختی، مقاومت و شکل پذیری)، آنها را به سیستم های بی نظیر در مقاوم سازی تبدیل کرده است.
- عدم توقف کاربری در زمان اجرای مقاوم سازی با FRP
روش رایج مقاوم سازی با FRP
دو نوع کلی از مصالح FRP در ساخت، بهسازی و مقاوم سازی سازه‌ها به کار می‌روند. این دو نوع عبارتند از میله FRP یامیلگرد FRP و مصالح پوششی FRP. علاوه بر این دو نوع، پروفیل FRP به صورت I شکل، ناودانی، قوطی و نبشی نیز امروزه در ساخت سازه جدید و بازسازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرند.
الف) میلگرد FRP
از انواع میلگرد FRP (آرماتور FRP) که از سه نوع الیاف شیشه GFRP، الیاف کربن CFRP و الیاف آرامید AFRP به همراه رزین اپوکسی، پلی استر و وینیل استر تولید می‌شوند، امروزه در صنایع مختلف و روش مقاوم سازی ساختمان استفاده فراوانی می‌گردد. یکی از روشی که از میلگرد FRP برای تقویت لرزه ای سازه و مقاوم سازی استفاده می‌شود، روش نصب نزدیک سطح NSM می باشد که خود شامل روش NSM FRP Rods و NSM FRP Strips می باشد.
ب) پوشش FRP
پوشش FRP عمدتاً برای مقاوم سازی و بهبود و تقویت رفتار سازه ی موجود یا تعمیر خرابی ایجاد شده در سازه ی فعلی به عنوان یک روش نوین در مهندسی به کار می‌روند. همانگونه که اشاره شد، ویژگی کلیدی که این مصالح را برای مقاوم سازی مناسب می‌سازد، خواص غیر قابل خوردگی و مقاومت بالا نسبت به وزن است. از این رو تکنیک مختلفی برای تقویت سازه بتنی نظیر روش زیر بوجود آمده است. پوشش FRP که به سطح خارجی یک عضو بتنی یا هر سطح دیگری می‌چسبند، به روش EBR-Externally Bonded Reinforcement معروف هستند.
مقاوم سازی با frp – پلیمر مسلح شده با فیبر
سه نوع از پوشش FRP برای بازسازی، تعمیر، بهسازی، تقویت و مقاوم سازی سازه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- پوشش دست ساز FRP
در این نوع پوشش FRP، ابتدا سطح عضو بتن‌آرمه آماده شده و یک لایه چسب یا رزین روی آن اجرا می‌گردد. سپس الیاف بافته شده در یک راستا یا چند راستا با دست روی سطح مورد نظر نصب می‌گردد. به این ترتیب پس از خشک شدن، یک لایه پوشش کامپوزیت FRP به صورت چسبیده بر روی سطح عضو ایجاد می‌شود. در این روش، الیاف FRP به صورت پارچه کربن، شیشه یا آرامید (یک جهته یا چند جهته) می باشد.
- ورق FRP یا صفحات و لمینیت پیش ساخته مرکب
در این حالت، کامپوزیت FRP به صورت صفحات، لمینیت یا تسمه های یک جهته در کارخانه ساخته می‌شوند. در اعضای تخت مانند دالها و تیرها، تسمه ها و ورقه پیش ساخته FRP روی سطح تمیز شده‌ی عضو با استفاده از چسب و رزین مناسب، چسبانده می‌شوند. عرض این تسمه‌ها معمولاً بین 5 تا 15 سانتی‌متر متغیر است.
- ورقه ماشینی
در این سیستم، الیاف FRP به صورت خشک یا پیش آغشته شده به چسب و رزین FRP بکار می‌روند. یک محفظه حرارتی یا کورهی نگه دارنده همراه برای عمل آوری کامل لایه های چسبیده FRP به عضو بتن‌آرمه به کار می‌روند.
راهکارهای مقاوم سازی با FRP
- ترمیم و تقویت با مصالح FRP و پوشش با رزین مناسب نظیر اپوکسی
- بازسازی بتن و جایگزینی آرماتور فولادی با میلگرد FRP
- تقویت سازه ای المان و اجزا توسط مصالح FRP
- تزریق رزین اپوکسی و هاردنر در اجزای سازه و یا محافظت بتن توسط پوشش پلیمری FRP ضد اسید
- پوشش اجزا با FRP
- جایگذاری میلگرد FRP به جای میل گردهای پوسیده شده بتن
- جایگزینی بتن جدید و دور پیچی المان های ستونها، تیرها و کفها با الیاف FRP
- تامین کمبود مقاومت با پروفیل ها، و ورق FRP کامپوزیت
- مقاوم سازی با سیستم ترکیبی پلیمری FRP و روش سنتی
- مقاوم سازی با ورق و الیاف CFRP و الیاف GFRP در تیر، ستون و دیوار بتنی
- دور پیچی الیاف FRP و محصور سازی با الیاف پلیمری در بتن
- پکر گذاری و تزریق گروت اپوکسی و افزایش مقاومت بتن توسط محصور سازی و دور پیچی با FRP
- تقویت خمشی توسط آئین نامه نشریه مقاوم سازی FRP
- استفاده از سیستم مهار جانبی و تقویت موضعی اعضا با اف آر پی
- استفاده از روش تقویت سازه و مقاوم سازی با FRP بدلیل سرعت بالای اجرای الیاف FRP، ورق FRP لمینت، و میلگرد FRP کامپوزیتی
- ساخت سازه با سیستم کامپوزیتی FRP با مقاومت و دوام بالا در محیط های اسیدی و خورنده
- استفاده از روش کاشت میلگرد FRP در داخل عضو بتنی بدلیل مقاومت بسیار بالای آرماتور FRP
- مقاوم سازی سازه ی بتنی با FRP
- جایگذاری آهن با مصالح FRP کربن یا شیشه
- مقاوم سازی تیرها، دیوارها و ستونهای سازه بتنی با FRP
- مقاوم سازی FRP
- استفاده از دتایل های مناسب مقاوم سازی شرکت افزیر
- مقاوم سازی FRP در طول و عرض تیر
- ترمیم با استفاده از پلیمر مسلح FRP به جای روش سنتی
- تزریق رزین و محصورسازی Confinement با الیاف اف آر پی
